دلايل تغيير در رفتارهاي ديني همسر و راهکارهايي براي اصلاح
حدود ۶سال پيش به خواستگاري همسرم رفتم. چادري بود و حجاب درستي داشت ولي حالا مانتويي شده است. دوست دارم چادري باشد. چگونه مي توانم با اين که عصباني هم مي شود از او بخواهم چادر سرش کند؟
مردي ۲۸ساله هستم. همسرم را خيلي دوست دارم. از يکديگر راضي هستيم و به هم عشق مي ورزيم، ولي متأسفانه اعتقاداتش ضعيف است طوري که هميشه براي خواندن نماز با هم بحث مي کنيم. ۴سال است که در عقد هستيم و خانواده همسرم نيز همين طور هستند.
چند سال است که ازدواج کرده ام. با شوهرم هيچ مشکلي ندارم ولي خانواده اش پوشش مناسبي ندارند، من هر وقت با شوهرم به منزل آن ها مي روم اعصابم به هم مي ريزد طوري که چند روز با او اوقات تلخي مي کنم. روز به روز به خاطر اين قضيه زندگي مان تلخ تر مي شود.
سوالات شما مخاطبان گرامي را در چهار بخش مي توان بررسي کرد. بخش اول مربوط به قبل از ازدواج است. اگر کسي متوجه شود نسبت به فردي که قرار است با او ازدواج کند اختلاف اعتقادي دارد، نبايد تحت هيچ شرايطي از اين اختلاف چشم پوشي کند. در بحث ازدواج برخي از ملاک ها، ملاک هاي ضروري هستند. چنين معيارهايي غيرقابل چشم پوشي است. يکي از اين ملاک ها هماهنگ و متناسب بودن اعتقادات طرفين است. اختلاف اعتقادي در درازمدت حتما مشکل ساز خواهد بود. جملاتي مثل اين که « بعدا درست مي شود، خودم درستش مي کنم، چون به من علاقه دارد خودش را باب ميل من تغيير مي دهد و ...» جملات صحيحي نيست.
بخش دوم، مربوط به زماني است که فرد پس از ازدواج و دوران عقد متوجه مي شود با طرف مقابل اختلاف اعتقادي دارد. يعني در دوره خواستگاري متوجه اين مسئله نشده است. در اين گونه موارد مدارا و تلاش براي پيدا کردن راه حل مناسب بهترين توصيه اي است که مي توانيم داشته باشيم. مذاکره و کمک گرفتن از تجربه بزرگ ترها و مراجعه به مشاور نيز مي تواند تا حد زيادي مشکل را کاهش دهد. به خصوص اگر در همان اوايل دوران عقد متوجه اين موضوع بشوند لازم است به صورت جدي مسئله را پيگيري کنند تا به يک نتيجه مثبت برسند.
تغيير دررفتارهاي ديني
اما سومين بخش، مربوط به تغييرات اعتقادي است که بعد از ازدواج رخ مي دهد. در مراجعات مشاوره اي اين مورد زياد تکرار مي شود که افراد مدعي هستند ما ابتداي ازدواج از نظر اعتقادي با هم منطبق بوده ايم اما به مرور زمان اعتقادات همسرمان تغيير کرده است، حالا چه کنيم؟ در اين موارد مهم ترين نکته اي که بايد به آن توجه کرد پيدا کردن عوامل ايجاد تغيير است؛ چرا يک مردي که تا الان نماز مي خوانده ديگر نماز نمي خواند؟ يا چرا خانمي که تا الان محجبه بوده ديگر نمي خواهد حجاب داشته باشد؟ پيدا کردن عامل اين تغيير نقش اساسي در تصميم گيري هاي بعدي و حل مشکل ايفا مي کند. در ادامه به چند دليل شايع تغيير اعتقادات پس از ازدواج اشاره مي کنيم:
لجبازي با همسر
يکي از مهم ترين عواملي که باعث مي شود همسر از نظر اعتقادي تغيير کند احساس نارضايتي او از طرف مقابل است؛ مثلا فرض کنيد فردي که اهل نماز است با خانمي محجبه ازدواج مي کند و در زندگي مشترک نمي تواند به وظايف خودش در قبال همسر عمل کند؛ عموما وقتي فرد احساس مي کند طرف مقابل به تعهدات و وظايفش عمل نمي کند دچار حالتي از تلافي و لجبازي مي شود. سپس مهم ترين بخش هاي زندگي همسرش را هدف قرار مي دهد.
مثلا وقتي خانم مي بيند شوهر به وظايفش عمل نمي کند و نسبت به حجاب نيز حساس است، احتمال اين که وي بخواهد با کوتاهي در حفظ حجاب تلافي کند و به نوعي انتقام بگيرد زياد است. بالعکس آقايي که از عملکرد همسرش راضي نيست به رفتار هايي رو مي آورد تا او را عصباني کند که اين رفتار ها مي تواند تغيير در زمينه اعتقادات ديني باشد. يادمان باشد بسياري از اين انتقام ها و لجبازي ها حالتي کاملا پنهان و نا هوشيار دارند؛ به گونه اي که فرد در نگاه اول خودش هم متوجه نيست که با چه چيزي لجبازي مي کند.
از عوامل محيطي غافل نشويد
گاهي مواقع دليل تغيير اعتقادي به فضاي زندگي مربوط مي شود. منظور از فضاي زندگي رفت و آمدها، محل زندگي، محل کار و اين گونه امور است. اگر کسي همکار بد يا همنشين نا مناسبي داشته باشد يا در محيطي که زندگي مي کند رسانه ها بدون مديريت استفاده بشوند مانند فضاي مجازي، ماهواره و ... عوارضي مثل اين گونه تغيير رفتارها به وجود مي آيد.
همچنين گاهي اوقات فرد در خودش احساس نا کامي مي کند. مثلا ممکن است متوجه عيبي در خودش بشود مثل بچه دار نشدن يا نرسيدن به آرزوهاي اقتصادي. اين نا کامي ها نيز مي تواند عامل تغيير در انسان باشد.
بازگشت به روزهاي شيرين زندگي
اگر تغيير رفتار همسر به دليل مورد اول اتفاق افتاده است، فردي که زمينه هاي نا کامي را در همسرش به وجود آورده، بايد در رفتار خودش تجديد نظر کند تا مشکلات کم شود و رفتار ها به حالت طبيعي برگردد.
آن جايي که فرد احساس نا کامي در خودش مي کند قاعدتا بايد اعتماد به نفسش را بالا ببرد. معمولا با به دست آوردن موفقيت در زندگي و کمک گرفتن از مشاور و حمايت اطرافيان اين مسئله برطرف مي شود. اگر کسي متوجه شد همسرش احساس نا کامي مي کند و به خاطر اين احساس رفتار هاي غلط از او سر مي زند، بايد بداند تذکر و مبارزه با او کار را خراب تر مي کند. لازم است در اين زمينه از همسر خود حمايت کند تا او بتواند موفقيت هايي را به دست آورد يا آرزوها و خواسته هايش را متعادل کند.
در مورد عامل سوم که محيط، زمينه ها، همنشين يا فضاي زندگي نا مناسب است بايد جايگزيني براي همنشين نامناسب پيدا کرد و با آدم هايي رفت و آمد کنيم که موجب رشد و ترقي ما مي شوند. همچنين آن وسايلي که بدون مديريت اجازه ورود به زندگي ما را پيدا کرده اند بايد حذف شوند تا محيط زندگي چه براي زن و شوهر و چه براي فرزندان محيطي امن باشد.
مديريت رفت و آمد هاي آسيب زا
بخش چهارم از بحث مربوط به سؤالي است که به نارضايتي فرد از ارتباط با خانواده همسر اشاره دارد. اولين نکته اي که در اين زمينه توصيه مي شود اين است که ما بر اساس آموزه هاي اسلامي اجازه نداريم کسي را به خاطر گناهان ديگران مجازات کنيم. اين بينش بايد در کل زندگي ما جريان داشته باشد. يعني اگر همسر ما خوب است، اما خانواده و بستگان او رفتار نامناسبي دارند، ما اجازه نداريم به همسرمان حمله کنيم و به او ايراد بگيريم و بد اخلاقي و اوقات تلخي داشته باشيم. چنين رفتاري قطعا خلاف عدالت و انصاف است؛ ضمن اينکه زندگي خودمان نيز خراب مي شود.
راهکاري که در اين زمينه پيشنهاد مي کنم اين است که رفت و آمدها مديريت شوند. گاهي اوقات مي توان به جاي رفت و آمدهاي مکرر احوال پرسي هايمان را تلفني انجام بدهيم. مثلا به جاي دو بار در هفته، يک بار در هفته ملاقات حضوري و در ديگر اوقات تماس تلفني داشته باشيم. البته تأکيد مي کنم اين روش مربوط به زماني است که بستگان همسر رفتارهاي آزار دهنده و خلاف شرع و اعتقادات ما دارند به نحوي که حضور در منزل آن ها براي ما قابل تحمل نيست. در اين صورت مديريت روابط؛ به معني کم کردن تعداد و کوتاه کردن زمان رفت و آمدها مي تواند در حل اين مسئله به ما کمک کند. ابتکار و همکاري زوجين با يکديگر در اين زمينه ضروري است. يعني زوجين با يکديگر فکر کنند براي اينکه آفت هاي يک رفت و آمد کم شود چه ابتکاري مي توانند داشته باشند.
در پايان انتظار مي رود خانواده ها وقتي با چنين مشکلاتي مواجه مي شوند سعي کنند به جاي رفتارهاي تند و جنگ و جدال، فضايي را فراهم کنند که در آن مشکل زياد نشود و با صبر و مدارا راه حل مناسبي براي رفع مسائل پيدا کنند.
نويسنده: حجت الاسلام والمسلمين دکترمهدي هادي روان شناس
منبع: خراسان
