ورود به حساب کاربری

نام کاربری *
رمز عبور *
مرا به خاطر بسپار.

ایجاد یک حساب کاربری

پر کردن فیلدهایی که با ستاره (*) نشانه گذاری شده ضروری است.
نام *
نام کاربری *
رمز عبور *
تکرار رمز عبور *
ایمیل *
تکرار ایمیل *

حجاب و عفاف

حجاب و عفاف

پوشش در دين اسلام

امتیاز کاربران
ضعیفعالی 

حجاب در اسلام

اسلام دینی بزرگ و همه جانبه است و برای تمام مسائل فردی ، اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی و ... برنامه دارد و احکامی را وضع کرده است. یکی از احکام و دستورات اسلام در حوزه فردی و اجتماعی و فرهنگی ، احکام پوشش و حجاب زنان و مردان است.
پوشش از دیر باز و حتی در زمان انسان های نخستین نیز برای انسان ها دقدقه و یک نیاز بوده است و انسان همواره درصدد استفاده از پوششی مناسب برای خود بوده است.        
برخی پوشش ها برای محفوظ ماندن از گرما و سرما است.        
برخی برای محافظت بدن است.     
برخی برای پوشاندن اعضای بدن است.    
و ...   
پوششی که در ادیان و مذاهب و در کتاب اسمانی ما قرآن امده است ، نوعی از پوشش است برای حفظ کرامت انسانی ،حفظ صفان انسانی و مصون ماندن از هوا و هوس و ... و  به طور کلی یک پوشش برای سعادت زندگی فردی و اجتماعی است ، پوششی که در عین داشتن خصوصیات مورد نیاز یک پوشش ، پوششی تعالی بخش و کامل باشد.   
هدف اسلام از بیان نوع پوشش زنان و مردان ، ارائه یک پوشش مناسب برای سعادت دنیوی و اخروی است.

حجاب در قرآن (1) 
در قرآن آیاتی در مورد حجاب و پوشش زنان و مردان وجود دارد که به صورت روشن و کامل به مقوله پوشش زنان و مردان اشاره دارد.    

قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ ( آیه 30 سوره نور )         
به مردان مؤمن بگو دیدگان خویش را از نگاه به زنان اجنبی باز گیرند و فرجهای خویش را نگهدارند این برای ایشان پاکیزه تر است که خدا از کارهایی که می کنید آگاه است .        


وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُوْلِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاء وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ( آیه 31 سوره نور )  
و به زنان با ایمان بگو چشم از نگاه به مردان اجنبی فرو بندند و فرجهای خویش را حفظ کنند و زینت خویش را جز آنچه آشکار است آشکار نسازند و باید که روپوش هایشان را به گریبان ها کنند و زینت خویش را نمایان نکنند مگر برای شوهرانشان ، یا پدران و یا پدر شوهران یا پسران و یا پسر شوهران و یا برادران و یا خواهرزادگان و یا برادرزادگان و یا زنان و یا آنچه مالک آن شده اند یا افراد سفیه که تمایلی به زن ندارند و یا کودکانی که از اسرار زنان خبر ندارند ، و مبادا پای خویش را به زمین بکوبند تا آنچه از زینتشان که پنهان است ظاهر شود ای گروه مؤمنان همگی به سوی خدا توبه برید شاید رستگار شوید .       

وَ قَرْنَ في‏ بُيُوتِکُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِيَّةِ الْأُولى‏ وَ أَقِمْنَ الصَّلاةَ وَ آتينَ الزَّکاةَ وَ أَطِعْنَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَکُمْ تَطْهيراً ( آیه 31 سوره احزاب )        
و در خانه های خود بمانید ، و همچون دوران جاهلیّت نخستین ( در میان مردم ) ظاهر نشوید ، و نماز را برپا دارید ، و زکات را بپردازید ، و خدا و رسولش را اطاعت کنید خداوند فقط می خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملًا شما را پاک سازد.  

يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنينَ يُدْنينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنى‏ أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحيماً ( آیه 59 سوره احزاب )        
ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: جلبابها [ روسری های بلند ] خود را بر خویش فروافکنند ، این کار برای اینکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است ( و اگر تا کنون خطا و کوتاهی از آنها سر زده توبه کنند ) خداوند همواره آمرزنده رحیم است.     

حدود پوشش و حجاب در اسلام
همان طور که از آیات قرآن بر می آید ، به زنان سفارش شده است که بدن و سر و گریبان و فرج ها و زیور آلات خود را از نامحرمان بپوشانند.
در قرآن به زنان سفارش شده است که قسمت های از بدن خود که باعث تحریک مردان می شود را بپوشانند. این پوشش باید به گونه ایی باشد که بدن و قسمت های تحریک کننده و زیور آلات ان پوشیده شود. 

برای مسلمانان پوششی که مطابق ان چه در قرآن و سنت اسلامی ذکر شده است ، ملاک می باشد و مراجع و فقهای اسلامی نیز این حد و حدود پوشش را ملاک می دادند و تمامی احکام مربوط به پوشش و حجاب فقط در چهار چوب قرآن و سنت اسلامی دارای ارزش و وجوب است و هر دخل و تصرف دیگری در حد و حدود این پوشش ، الزام و وجوب نمی آورد. یعنی رعایت حد و حدودی پوششی که بر اساس قرآن و سنت اسلامی است ، بر مسلمان واجب است. مسلم است کمتر از این حدود ، گناه می باشد و مستوجب مجازات الهی است و بیشتر از ان نیز ( البته در حد معقول ) نیکو و پسندیده است و فقط جنبه احتیاط دارد. (2)
اگر تفاوت هایی در نوع و میزان پوشش و حجاب در نظرات مراجع و فقها وجود دارد ، ناشی از تفاوت در محدوده احتیاط است.
نکته دیگری که می توان در مورد حجاب و پوشش ذکر کرد متناسب بودن پوشش با شان و مقام و موقعیت و شرایط اجتماعی زنان است. همانطور که از آیه 59 سوره احزاب بر می اید به زنان پیامبر به سبب شان و مقامشان ، به طور مشخص به استفاده از جلباب تاکید می کند.
در مورد خطاب قرار دادن زنان پیامبر برداشت های موشکافانه ایی دیگری را هم می توان کرد ، می توان نتیجه گرفت که پوشش و حجاب می تواند تحت تاثیر شرایط و موقعیت زنان و دختران ، تشدید پیدا کند. مثلا زنان و دختران جوان نیاز است که این پوشش و حجاب را به نحو کامل تر و سخت گیرانه تری نسبت به زنان پیر و سالخورده انجام دهند و یا زنان و دختران سر شناس و مورد توجه و نگاه مردم ، نیاز است به نحوه کامل تری این پوشش و حجاب را رعایت کنند.      
به هر حال پوشش و حجابی که اسلام مطرح می کند ، پوشش و حجابی است که زنان و دختران را از نگاه نامحرمان بپوشاند و موجبات تحریک مردان و رواج فساد در جامعه اسلامی را از بین ببرد.       

 پوشش و حجابی که اسلام مطرح می کند به سبب حفظ ارزش و کرامت زن است ، برای حفظ و تحکیم روابط زن و مرد است ، برای مصون ماندن زنان و مردان و دختران و پسران از گناه است ، برای برقراری روابط درست بین زن و مرد است ، برای جلوگیری از بازیچه شدن زنان و دختران است ، برای جلوگیری از فساد مردان است ، برای حفظ ارزش های انسانی و اسلامی است ، برای حفظ نظام طبیعی حاکم بر جهان است و از همه مهمتر سعادت و کمال دنیوی و اخروی زنان و مردان است.

آیا حجاب اجباری است ؟  
با توجه به آیات قرآن و سنت اسلامی نشانه ایی از اجبار و زور در مورد حجاب و پوشش زن و مرد وجود ندارد و هر چه هست توصیه و سفارش و واجب شمردن حجاب برای مسلمانان است.
البته حکم پوش و حجاب یک حکم شرعی و واجب است و برای هر مسلمانی واجب است و عمل نکردن به ان گناه و معصیت است.

پوشش و حجاب را از دو دیدگاه فردی و اجتماعی می توان بررسی کرد.

پوشش و حجاب در حوزه فردی 
زنان و مردان به حکم شرع و اسلام موظف به رعایت پوشش و حجاب اسلامی هستند و بر اساس دین اسلام بر انها واجب است و رعایت نکردن ان ، گناه و معصیت است ، هر گناه و معصیتی ، مجازاتی را در پی دارد و این مجازات از سوی خداوند تعیین و اجرا میشود. ( همانند اعمال واجب فردی همچون نماز و روزه و ... )  
روشن است که همان طور که در مورد عبادات فردی ، اسلام به اجبار و زور روی نمی اورد در مورد حجاب در حوزه فردی نیز همین طور است.  

پوشش و حجاب در حوزه اجتماعی      
زمانی که افراد در کنار هم و در یک اجتماع ، زندگی می کنند ، اعمال و رفتار فردی انها بر روی اجتماع و افراد دیگر اثر گذار است و آثار این اعمال و رفتار باید کنترل شود تا به افراد و جامعه اسیب و ضرری نرسد و یا حق و حقوقی از فرد یا اجتماع ضایع نشود.         
در مورد پوشش و حجاب ، اگر رعایت نکردن پوشش و حجاب باعث اسیب به افراد و اجتماع و ضایع شدن حقوق فرد و یا افراد جامعه شود ، باید کنترل شود که در این جا حاکم و حکومت اسلامی موظف است ، بر اجرای این قوانین و احکام اسلامی نظارت داشته باشد. (2)  
نظارت بر اجرای حکم پوشش و حجاب اسلامی به سبب آثار اجتماعی آن ، از نظر عقلی و شرعی مجاز و لازم است. 
با توجه به آثار پوشش و حجاب بر افراد و جامعه اسلامی و ضرورت اجرای ان در حوزه اجتماعی ، لزوم اجبار در پوشش و حجاب در حوزه اجتماعی منطقی و عقلی است.        

اجبار در حجاب نه به سبب حکم اسلام و قرآن بلکه به سبب نقض حقوق اجتماعی و لزوم اجرای احکام اسلامی در جامعه ، رنگی معقول به خود خواهد گرفت و از این جنبه قابل توجیح است چرا که در اسلام و احکام اسلامی ، سندی بر اجبار پوشش و حجاب اسلامی وجود ندارد.      
اجباری که وجود دارد و امروز شاهد ان هستیم ، اجباری است که روابط اجتماعی و زندگی اجتماعی بر این حکم اسلامی ، تحمیل کرده است و از این رو حکومت اسلامی در جهت زمینه سازی برای اجرای حکم پوشش و حجاب و فراهم کردن بستر مناسب برای افراد جامعه در جهت اجرای این حکم ، ناگزیر به اجبار و زور و در موادی قوه قهریه است. اما واضح و روشن است که توسل به اجبار و زور اخرین راه و ان هم برای افرادی است که مانع از اجرای حکم اسلامی هستند و بر فساد و سرپیچی خود اصرار دارند و نه اجبار و زور در جهت اجرای احکام اسلامی ، چرا که احکام ناب اسلامی نیازی به اجبار ندارد و ان چنان با روح و جان انسان ها امیخته و اجین است و منطبق بر فطرت انسان ها است ، که اگر درست و صحیح بر انسان ها عرضه شود با جان دل پذیرای ان خواهند بود.    

باتوجه به این نکته که ماهیت پوشش و حجاب در اسلام بر مصونیت زنان و مردان و جلوگیری و پیشگیری از ایجاد فساد در جامعه اسلامی است و هدف اسلام در حکم پوشش و حجاب زنان ، ارائه راه کار برای پیشگیری از گناه و فساد است و زمانی این حکم به مقصود و هدف خود می رسد که اشخاص با علم و آگاهی و ایمان و اعتقاد به ان و احکام اسلام به ان عمل کنند و نه با اجبار و زور ، چرا که اجبار به اموری که بخش اعظم ان شخصی و اعتقادی است کاری عبث و بیهوده و اشتباه است.         
اگر دختر و یا زنی به فلسفه و ماهیت پوشش و حجاب ایمان و اعتقادی نداشته باشد و یا این ماهیت و فلسفه برای او روشن نشده باشد ، حتی در پوشش و حجاب کامل هم می تواند موجبات فساد و گناه را برای خود و دیگران فرهم کند و صرفا پوشش و حجاب نمی تواند مصونیت بیاورد که با اجبار و زور به پوشش و حجاب ، به آثار نجات بخش این حکم اسلامی رسید ، بلکه فقط و فقط اعتقاد و عمل به حجاب و پوشش است که انسان ساز و تعالی بخش است. (3)       
مسلم است که اجرای احکام اسلام با تکیه بر زور و اجبار نه برای فرد اجر و پاداش اخروی را خواهد داشت و نه برای او آثار تربیتی و انسان سازی که هدف اصلی احکام اسلام است ، را خواهد داشت.       
اگر به دنبال تربیت و انسان سازی و رسیدن ببشریت به کمال هستیم ، باید برای تحقق اصولی و منطقی احکام اسلام تلاش کنیم و تلاش کنیم که  احکام ناب اسلام را با میل و رغبت در عمق جان ها وارد کنیم و اجبار و زور و برخورد را ، فقط در موارد خاصی که موجب اختلال در اجرای احکام اسلام و یا ایجاد مفسده و یا ضرر و زیان و آسیب به مسلمانان می شود به کار بریم. 


سخن آخر   
اگر امروز حاکمان جوامع اسلامی بی توجه به مسائل امروز جوانان ، احکام ناب اسلامی را با بی فکری و لجاجت و ساده لوحانه با زور و اجبار ، به ظاهر پیاده می کنند ، اگر امروز جوان شیعه و جوانان اسلامی به سادگی از احکام ناب اسلامی می گذرند ، اگر امروز در پی آزاد شدن از قید و بند حجاب هستند ، اگر امروز باید حدود حجاب با زور و اجبار تعیین شود ، اگر زنان و دختران امروز الگویی امروزی ندارند ، اگر زنان و دختران بین حکم اسلام و مسائل امروز منافات می بینند ، اگر امروز به زور نیروی نظامی حد و حدود پوشش و حجاب  کنترل می شود ، اگر امروز مادر و دختر با دو پوشش و حجاب متفاوت و متناقض در اجتماع ظاهر می شوند ، بدانید که از اسلام و حقیقت اسلام دور شده اید و بی شک یکی از عوامل ان اصرار بر  اجرای احکام اعتقادی و معرفتی با زور و اجبار است. 

با کمی تامل و دقت به این نتیجه خواهید رسید که احکامی از اسلام که جنبه فردی و اعتقادی دارد و ماهیت و فلسفه ان بر ایمان و اعتقادت فردی است و اساس اثر بخشی ان بر خود سازی است ، با اجبار تحقق نخواهد یافت و تنها راه  تحقق واقعی این احکام ، انسان سازی بر اساس معرفت و شناخت است.     


پاورقی
-----------------------------------
(1) ترجمه آیات برگرفته از ترجمه ‌المیزان (  آیت‌الله موسوی همدانی ) می باشد.       

(2) گاهی برخی از افراد در مورد پوشش و حجاب انچنان افراط می کنند که می توان گفت در اسلام بداعت گذاری می کنند . صورت و دست های خود را می پوشانند ، از هر گونه معاشرت و رفت آمد در اجتماع دوری می کنند و ... و یا مردانی هستند که به زنان و دختران خود این نوع پوشش و حجاب و پرده نشینی را توصیه و یا تحمیل می کند ، اما واضح و روشن است که اسلام حدی معقول و قابل اجرا و منطقی را برای پوشش زنان واجب و لازم شمرده است و این نوع افراط ها ناشی از برداشت های غلط و افراطی از احکام اسلامی است.        

(3) نظارت و زمینه سازی برای اجرای احکام اسلامی و حکم پوشش و حجاب به این معنی نیست که حکومت با توسل به زور و اجبار احکام اسلامی را پیاده کند ، بلکه به این معنا است که حکومت اسلامی موظف است با ارائه قوانین و راه کارها در حوزه اجتماعی ، زمینه را برای اجرای این حکم فراهم کند و با وضع قوانین و راهکارهای موجود ، احکام اسلامی را اجرا کند و اگر افرادی از این قوانین پیروی نکرده و ان ها را نقض کردند ، با انها برخورد شده و ان ها را مجازات کند.
امروزه شاهد طرح هایی در قالب مبارزه با بد حجابی هستیم که با استناد به احکام اسلامی اجرا می شود اما واضح و روشن است که اسلام هیچ گاه اجبار و زور را در حوزه پوشش و حجاب فردی اعمال نکرده است. اگر اجرای این حکم در حوزه اجتماعی مطرح باشد مستلزم تدوین قوانین روشن و مشخصی است که به اطلاع عموم برسد و با تعیین قوانین و راه کار هایی در حوزه اجتماعی برای تحقق احکام اسلامی ، تلاش شود و نه صرفا برخورد نظامی و سلیقه ایی.         
حکومت اسلامی موظف به فراهم نمودن بستر و شرایط مناسب برای اجرای احکام اسلامی در حوزه اجتماعی است و باید با وضع قوانین ، فرهنگ سازی ، اشنایی با فلسفه احکام اسلامی ، شرایط را برای تحقق احکام اسلامی فراهم کند و در مرحله آخر ، اگر افرادی قصد تخلف و سرپیچی از این احکام و قوانین را داشتند ، با انها برخورد کند .

اضافه کردن نظر


کد امنیتی
تغییر کد امنیتی